ISRO : વર્ષનાં પહેલા જ દિવસે ISRO ની સફળ ઊડાન, 2024ના આ વર્ષમાં 12 મિશન લોન્ચ કરવાનો લક્ષ્ય
ISRO : ઈન્ડિયન સ્પેસ રિસર્ચ ઓર્ગેનાઈઝેશન (ISRO) એ વર્ષ 2024ના પહેલા જ દિવસે ઈતિહાસ રચ્યો છે. વર્ષના પ્રથમ દિવસે, ISRO એ વિશ્વનો બીજો અને દેશનો પ્રથમ આવો ઉપગ્રહ લોન્ચ કર્યો છે, જે પલ્સર, બ્લેક હોલ, આકાશગંગા અને રેડિયેશન વગેરેનો અભ્યાસ કરશે. તેનું નામ એક્સ-રે પોલારીમીટર સેટેલાઇટ (XPoSat) છે. આ સાથે 10 અન્ય પેલોડ્સ પણ લોન્ચ કરવામાં આવ્યા છે. આ ઉપગ્રહનું આયુષ્ય પાંચ વર્ષનું છે.
XPoSat નો મુખ્ય ઉદ્દેશ અવકાશમાં થતા રેડિયેશનનો અભ્યાસ કરવાનો છે. આ ઉપગ્રહ બ્રહ્માંડના 50 તેજસ્વી સ્ત્રોતોનો અભ્યાસ કરશે. જેમ કે- પલ્સર, બ્લેક હોલ એક્સ-રે બાઈનરી, એક્ટિવ ગેલેક્ટીક ન્યુક્લી, નોન-થર્મલ સુપરનોવા.
????️XPoSat satellite is launched successfully.#isro#XPoSat pic.twitter.com/coyx3gX4je
— Ashutosh Jha (@Ashutoshjha100) January 1, 2024
ISRO નું XPoSat લોન્ચ
XPoSat ના ટેલિસ્કોપનું નિર્માણ રામન સંશોધન સંસ્થા દ્વારા કરવામાં આવ્યું છે. આ ટેલિસ્કોપ એક્સ-રેના ધ્રુવીકરણને માપવામાં સક્ષમ છે. એક્સ-રેના ધ્રુવીકરણનો અભ્યાસ કરીને આપણે અવકાશમાં રેડિયેશનની પ્રકૃતિ વિશે વધુ જાણી શકીએ છીએ.
XPoSat ની શરૂઆત
XPoSat ને PSLV-C58 રોકેટ દ્વારા શ્રીહરિકોટાથી લોન્ચ કરવામાં આવ્યું હતું. આ પ્રક્ષેપણ પીએસએલવી રોકેટ શ્રેણીનું 60મું પ્રક્ષેપણ હતું. XPoSat 650 કિલોમીટરની ઉંચાઈ પર તૈનાત કરવામાં આવશે.
XPoSat ની સફળતાનું મહત્વ
XPoSat ની સફળતા એ ભારતના અવકાશ કાર્યક્રમ માટે એક મોટી સિદ્ધિ છે. આ ઉપગ્રહ અવકાશમાં થતા રેડિયેશનનો અભ્યાસ કરવામાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવશે. આ ઉપગ્રહ વૈજ્ઞાનિકોને અવકાશમાં રેડિયેશનની પ્રકૃતિ અને અસરો વિશે વધુ માહિતી મેળવવામાં મદદ કરશે.
XPoSat ની સફળતા સાથે, ભારત અવકાશ સંશોધન ક્ષેત્રે એક મુખ્ય ખેલાડી તરીકે ઉભરી રહ્યું છે. આ ઉપગ્રહ ભારતને અવકાશ વિજ્ઞાનના ક્ષેત્રમાં તેની ક્ષમતા વધારવામાં મદદ કરશે.
2024 lifted off majestically. ????
XPoSat health is normal.
Power generation has commenced. pic.twitter.com/v9ut0hh2ib— ISRO (@isro) January 1, 2024
XPoSat ઉપગ્રહને PSLV-C58 રોકેટ દ્વારા શ્રીહરિકોટાના સતીશ ધવન સ્પેસ સેન્ટરથી સવારે 9:10 વાગ્યે લોન્ચ કરવામાં આવ્યો હતો. આ પ્રક્ષેપણ પીએસએલવી રોકેટ શ્રેણીનું 60મું પ્રક્ષેપણ છે. XPoSat ઉપગ્રહનું જીવન પાંચ વર્ષ છે.
XPoSat ઉપગ્રહના ચાર મુખ્ય હેતુઓ છે:
- અવકાશમાં રેડિયેશનનો અભ્યાસ
- પલ્સર, બ્લેક હોલ, તારાવિશ્વો અને અન્ય અવકાશી પદાર્થોમાંથી રેડિયેશનના સ્ત્રોતોની ઓળખ
- બ્રહ્માંડની ઉત્પત્તિ અને ઉત્ક્રાંતિ વિશે વધુ શીખવું
- અવકાશયાત્રીઓ અને ઉપગ્રહો માટે રેડિયેશન જોખમ ઘટાડવું
- XPoSat ઉપગ્રહમાં સ્થાપિત ટેલિસ્કોપનું નિર્માણ રામન સંશોધન સંસ્થા દ્વારા કરવામાં આવ્યું છે. આ ટેલિસ્કોપ એક્સ-રેના ધ્રુવીકરણને માપવામાં સક્ષમ છે. ધ્રુવીકરણ એક્સ-રે તરંગોની દિશા વિશે માહિતી આપે છે. આ માહિતી રેડિયેશનના સ્ત્રોતો વિશે વધુ માહિતી મેળવવામાં મદદ કરશે.
XPoSat ઉપગ્રહને 650 કિલોમીટરની ઉંચાઈ પર તૈનાત કરવામાં આવશે. આ ઉપગ્રહ દર 90 મિનિટે એકવાર પૃથ્વીની આસપાસ ફરશે.
XPoSat ઉપગ્રહનું પ્રક્ષેપણ ભારતીય અવકાશ સંશોધનમાં નોંધપાત્ર સિદ્ધિ દર્શાવે છે. આ ઉપગ્રહ ખગોળશાસ્ત્ર અને અવકાશ વિજ્ઞાનના ક્ષેત્રમાં મહત્વપૂર્ણ યોગદાન આપશે.
XPoSat એ એક મહત્વપૂર્ણ ઉપગ્રહ છે જે અવકાશમાં થતા રેડિયેશનનો અભ્યાસ કરશે. આ ઉપગ્રહ બ્રહ્માંડના 50 તેજસ્વી સ્ત્રોતોનો અભ્યાસ કરશે. જેમ કે- પલ્સર, બ્લેક હોલ એક્સ-રે બાઈનરી, એક્ટિવ ગેલેક્ટીક ન્યુક્લી, નોન-થર્મલ સુપરનોવા. આ સેટેલાઇટ 650 કિલોમીટરની ઉંચાઈ પર તૈનાત કરવામાં આવશે.
XPoSat નો અભ્યાસ વૈજ્ઞાનિકોને અવકાશમાં થતા રેડિયેશનની સારી સમજ આપશે. આ માહિતી અવકાશયાત્રીઓ અને ઉપગ્રહોની સુરક્ષા સુનિશ્ચિત કરવામાં મદદ કરશે. તદુપરાંત, આ માહિતીનો ઉપયોગ ખગોળશાસ્ત્ર અને ભૌતિકશાસ્ત્રના ક્ષેત્રોમાં પણ થઈ શકે છે.
XPoSat લોન્ચ કર્યા પછી, ISROના અધ્યક્ષ શ્રી એસ સોમનાથે કહ્યું કે આ એક ઐતિહાસિક સિદ્ધિ છે. તેમણે કહ્યું કે XPoSat અવકાશ વિજ્ઞાનના ક્ષેત્રમાં ભારતની પ્રગતિ દર્શાવે છે.
XPoSat ના લોન્ચિંગ સાથે, ભારતે અવકાશ વિજ્ઞાનના ક્ષેત્રમાં વધુ એક મહત્વપૂર્ણ પગલું ભર્યું છે. આ ઉપગ્રહ અવકાશમાં થતા રેડિયેશન વિશે વધુ સારી રીતે સમજવામાં મદદ કરશે. આ માહિતી અવકાશયાત્રીઓ અને ઉપગ્રહોની સુરક્ષા સુનિશ્ચિત કરવામાં મદદ કરશે. તદુપરાંત, આ માહિતીનો ઉપયોગ ખગોળશાસ્ત્ર અને ભૌતિકશાસ્ત્રના ક્ષેત્રોમાં પણ થઈ શકે છે.
ISRO ચીફે કહ્યું- આ વર્ષે 12 મિશન લોન્ચ કરવાનું લક્ષ્ય છે
- ગગનયાન મિશન: આ મિશન ભારતીય અવકાશયાત્રીઓને અવકાશમાં મોકલવાનું છે. આ મિશન હેઠળ બે અવકાશયાત્રીઓને 3 દિવસ માટે અવકાશમાં મોકલવામાં આવશે.
- આદિત્ય-એલ1 મિશન: આ મિશન સૂર્યની સપાટીનો અભ્યાસ કરવાનું છે. આ મિશન હેઠળ એક અવકાશયાન સૂર્યના ધ્રુવીય વિસ્તારોનો અભ્યાસ કરશે.
- વર્ગ-X મિશન: આ મિશન નાના ઉપગ્રહોને પૃથ્વીની ભ્રમણકક્ષામાં છોડવાનું છે. આ મિશન હેઠળ 30 થી વધુ નાના ઉપગ્રહો લોન્ચ કરવામાં આવશે.
- ચંદ્રયાન-3 મિશન: આ મિશન ચંદ્રની સપાટી પર રોવર અને લેન્ડર મોકલવાનું છે. આ મિશન હેઠળ ચંદ્રની સપાટી પર બે કિલોમીટરનું અંતર કાપવા માટે રોવર મોકલવામાં આવશે.
આ ઉપરાંત, ISRO આ વર્ષે અન્ય ઘણા મિશન પણ લોન્ચ કરશે, જેમાં નીચેનાનો સમાવેશ થાય છે:
- INSAT-3DRS મિશન: આ મિશન INSAT-3D સેટેલાઇટની સેવાઓ ચાલુ રાખવાનું છે.
- GSAT-24 મિશન: આ મિશન ટેલિકોમ્યુનિકેશન સેવાઓ માટેનો GSAT ઉપગ્રહ છે.
- GSAT-25 મિશન: આ મિશન સેટેલાઇટ-આધારિત નેટવર્કિંગ સેવાઓ માટે GSAT ઉપગ્રહ છે.
- GSAT-26 મિશન: આ મિશન ટેલિકોમ્યુનિકેશન અને હવામાન સેવાઓ માટેનો GSAT ઉપગ્રહ છે.
ઈસરોના ચેરમેન એસ સોમનાથે કહ્યું કે આ વર્ષ ઈસરો માટે મહત્વનું વર્ષ છે. આ વર્ષે ઘણા મહત્વપૂર્ણ મિશન લોન્ચ કરવામાં આવશે, જે ભારતના અવકાશ કાર્યક્રમને નવી ઊંચાઈઓ પર લઈ જશે.
ઈસરોના આ લક્ષ્યને હાંસલ કરવા માટે સંસ્થાએ તૈયારીઓ શરૂ કરી દીધી છે. ISROના એન્જિનિયરો અને વૈજ્ઞાનિકોએ આ મિશન માટે સાધનો અને સિસ્ટમ્સ વિકસાવવાનું શરૂ કર્યું છે. ISROના અધ્યક્ષે કહ્યું કે ISRO આ મિશનને સફળતાપૂર્વક પૂર્ણ કરવા માટે સંપૂર્ણપણે પ્રતિબદ્ધ છે.
ઈસરોનું આ લક્ષ્ય ભારતના અંતરિક્ષ કાર્યક્રમને વધુ મજબૂત બનાવશે. આ મિશનની સફળતા સાથે, ભારત અવકાશ વિજ્ઞાન અને ટેક્નોલોજીના ક્ષેત્રમાં વિશ્વના અગ્રણી દેશોમાં સામેલ થઈ જશે.
