શિવ અને પાર્વતીનો આવો દુર્લભ સમન્વય ફક્ત અમરનાથ ગુફામાં જ જોવા મળે છે, જે ભક્તો દર્શન કરે છે તેઓ જન્મ-મરણના બંધનમાંથી મુક્ત થાય છે.
અમરનાથ યાત્રાનું મહત્વ
પૌરાણિક કથાઓ અનુસાર, ભગવાન શિવે અમરનાથ ગુફામાં માતા પાર્વતીને અમર કથા સંભળાવી હતી. આ ગુફામાં એક આશ્ચર્યજનક બાબત એ છે કે ગુફામાંનું શિવલિંગ નક્કર બરફનું બનેલું છે જ્યારે નીચે ફેલાયેલ બરફ કાચો છે.
કહેવાય છે કે અહીં ભગવાન શિવનો વાસ છે. આ સાથે અહીં દેવીનું એક શક્તિપીઠ પણ છે. 51 શક્તિપીઠોમાંથી, આ ગુફામાં મહામાયા શક્તિપીઠ આવેલી છે કારણ કે અહીં દેવી સતીનું ગળું પડ્યું હતું.
અમરનાથ ગુફામાં આ અદભૂત સંયોગ જોવા મળે છે
અમરનાથ તેમજ માતા સતીની શક્તિપીઠમાં ભગવાન શિવના અદ્ભુત હિમલિંગના દર્શન કરવા એ એક દુર્લભ સંયોગ છે. આવો સંયોગ બીજે ક્યાંય જોવા મળતો નથી. આ ગુફામાં માત્ર શિવલિંગ જ નહીં પરંતુ માતા પાર્વતી અને ગણેશના રૂપમાં અન્ય બે હિમ લિંગ પણ બનાવવામાં આવ્યા છે. એવું માનવામાં આવે છે કે આ ફિલસૂફીના આધારે માણસ મુક્તિનો હકદાર બને છે.
શિવલિંગ ચંદ્રની જેમ વધે છે અને ઘટે છે
સામાન્ય રીતે અમરનાથ ધામની યાત્રા અષાઢ મહિનાથી શરૂ થાય છે અને રક્ષાબંધન એટલે કે શ્રાવણ પૂર્ણિમા સુધી ચાલુ રહે છે. કહેવાય છે કે જે રીતે ચંદ્રનું કદ વધતું-ઘટતું રહે છે, તેવી જ રીતે શિવલિંગનું કદ પણ વધતું-ઘટતું રહે છે. અમરનાથની આ પવિત્ર ગુફાની શોધ એક મુસ્લિમ ભરવાડ દ્વારા કરવામાં આવી હતી. તેનું નામ બુટા મલિક હતું. આજે પણ તેના વંશજોને દાનની રકમનો એક ભાગ આપવામાં આવે છે.
અમરનાથ યાત્રાના મુખ્ય સ્થળો
જ્યારે ભગવાન શિવ માતા પાર્વતીને અમરત્વની વાર્તા સંભળાવવા લઈ જતા હતા. પછી રસ્તામાં તેણે અનંતનાગમાં નાના સાપ રાખ્યા. પોતાની નંદી એટલે કે બળદને પહેલગામમાં છોડી દીધો. તેણે ચંદનવાડીમાં મસ્તકનું ચંદન અને ચાંદલો રાખ્યો હતો. પિસુ ટોપ અને શેષનાગ નામના સ્થળે ચાંચડ છોડવામાં આવ્યા હતા.
તેણે માતા પાર્વતી સાથે કથા પણ સાંભળી
દંતકથા છે કે જ્યારે ભગવાન શિવ માતા પાર્વતીને અમરત્વની વાર્તા સંભળાવી રહ્યા હતા ત્યારે ત્યાં એક જોડી પોપટ અને બે કબૂતર પણ સાંભળી રહ્યા હતા. શુક પાછળથી શુકદેવ ઋષિ તરીકે પ્રખ્યાત થયા. જ્યારે આજે પણ અહીં ક્યારેક કબૂતરોની જોડી જોવા મળે છે, જેને શિવ પાર્વતી માનવામાં આવે છે.
અમરનાથ યાત્રાનો રૂટ
અમરનાથ યાત્રા પર જવા માટે બે રસ્તા છે. એક પહેલગામ થઈને અને બીજું બાલતાલ થઈને જઈ શકાય છે. બસ દ્વારા પહેલગામ અથવા બાલતાલ પહોંચી શકાય છે. યાત્રાળુઓએ આગળના રસ્તે ચાલીને જવું પડે છે. પહેલગામ થઈને જવાનો માર્ગ થોડો સરળ છે, તેથી લોકો આ માર્ગ પરથી જવાનું પસંદ કરે છે.
